Retrospektywa Marka Koterskiego
Najbardziej przenikliwy współczesny analityk polskiej duszy. Urodził się w roku 1942, ukończył polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim. Pisał artykuły naukowe i eseje, planował karierę akademicką. Zrezygnował jednak ze stypendium we Francji i zdawał bez skutku na wydział malarski ASP w Warszawie. W 1967 dostał się na reżyserię do Łódzkiej Filmówki, którą ukończył z wyróżnieniem dziesięć lat później. Jest twórcą kilkunastu filmów dokumentalnych, zrealizowanych głównie między 1975 a 1986 rokiem. Był przekonany, że dokument jest formą w znacznym stopniu kreacyjną, a nie obiektywnym lustrem i chętnie wykorzystywał jego możliwości. Filmy z tego okresu pozbawione są publicystycznego zadęcia i ambicji politycznych właściwych Kinu Moralnego Niepokoju. Koterski skłania się bardziej ku impresjom i elementom inscenizowanym, z wyraźnie odciśniętym piętnem autorskim.
Długo czekał na swój debiut fabularny. Pomysł na „Dom wariatów” (1984) przyszedł nieoczekiwanie, w chwili artystycznej zapaści. Koterski miał dość bycia drugim reżyserem i realizowania dokumentów. Scenariusz powstał w zaledwie 3 tygodnie i był „kulminacją traumy”. Bohaterem został Adaś Miauczyński, alter ego reżysera, postać, która będzie w następnych filmach dorastać wraz z nim. Niezdara, życiowy przegrany, typowy polski inteligent trawiony frustracjami i odczuwający świat jako spiętrzenie absurdu i beznadziei stanie się nowym Piszczykiem i prawdziwym bohaterem pokoleniowym. Już pierwszy film Koterskiego nosił wyraźne piętno autobiograficzne, z postaciami przypominającymi jego rodzinę, z odtworzonymi miejscami i sytuacjami, które pamięta ze swojego życia.
„Dom wariatów” powstał według własnego scenariusza. Postanowieniu, żeby realizować tylko swoje teksty reżyser pozostał wierny. Najczęściej kanwą filmu stają się przerobione sztuki teatralne, które Koterski przekształca na potrzeby dużego ekranu. O ile następne dzieło, „Życie wewnętrzne” (1986), stanowi poważną wiwisekcję stosunków małżeńskich, o tyle „Porno” (1989) jest zwrotem w kierunku komedii. Te 17 historii erotycznych, naznaczonych niespełnieniem, to według słów reżysera połączenie „kasy z klasą” – próba nakręcenia filmu ambitnego i komercyjnego zarazem. Milion widzów, który wybrał się na „Porno” do kin uczynił ten film największym hitem roku.
W „Nic śmiesznego” (1995) i „Ajlawju” (1999) Koterski rozwija zwoje niepowtarzalne zdolności do chwytania żywej mowy, wyginania polszczyzny aż do komicznego ekstremum. Język staje się dla bohaterów przeszkodą w porozumieniu i źródłem pomyłek komunikacyjnych. Soczyste wulgaryzmy oddają charakter mowy potocznej, zbliżają postaci do niedoskonałego języka codziennego. Ukoronowaniem tych wysiłków jest „Dzień świra” (2002), kronika rozczarowań zgorzkniałego polonisty. Jest to zarazem najpełniejsze ujęcie motywu polskiego everymana, wiecznie skłóconego z otaczającą rzeczywistością. W kilku filmach Koterskiego pojawia się jego syn, Michał. „Wszyscy jesteśmy Chrystusami” to kolejne rozliczenie reżysera z własnym życiem, a syn staje się równie ważnym bohaterem opowieści. W najnowszym „Baby są jakieś inne” (2011) przejazd samochodem przez Polskę staje się pretekstem do brawurowych dialogów, diagnozujących kryzys wieku średniego. Marek Koterski jak zawsze mówi własnym głosem i wyprowadza widza z błogiego samozadowolenia.
fot. Michał Mutor | Agencja Gazeta
5 Międzynarodowy Festiwal Festiwali Teatrów Studenckich – reż. Marek Koterski, 1976
data: 30/07/2012 godzina: 10:30 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmyAjlawju – reż. Marek Koterski, 1999
data: 31/07/2012 godzina: 20:00 miejsce: GOK, Janowiec program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program filmowy: kocham kino program artystyczny: filmyBaby są jakieś inne – reż. Marek Koterski, 2011
data: 31/07/2012 godzina: 16:00 miejsce: Kino PGE program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmyDom wariatów – reż. Marek Koterski, 1984
data: 30/07/2012 godzina: 21:00 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program filmowy: i Bóg stworzył aktora. Marek Kondrat program artystyczny: filmyDzień świra – reż. Marek Koterski, 2002
data: 01/08/2012 godzina: 12:30 miejsce: Kino PGE program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program filmowy: i Bóg stworzył aktora. Marek Kondrat program artystyczny: filmyDziwny świat Thomasa Puckey’a – reż. Marek Koterski, 1977
data: 30/07/2012 godzina: 21:00 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmyEch! – reż. Marek Koterski, 1972
data: 30/07/2012 godzina: 10:30 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmyMAREK KOTERSKI – spotkanie z autorem
data: 30/07/2012 godzina: 10:30 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: spotkaniaMOJA DROGA B. – Teatr Polonia | pokaz specjalny spektaklu w reżyserii Marka Koterskiego
data: 30/07/2012 godzina: 21:00 miejsce: Klub Festiwalowy Perła program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: teatrNic śmiesznego – reż. Marek Koterski, 1995
data: 02/08/2012 godzina: 20:00 miejsce: GOK, Janowiec program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program filmowy: i Bóg stworzył aktora. Marek Kondrat program filmowy: kocham kino program artystyczny: filmyPieśń wojenna – reż. Marek Koterski, 1986
data: 04/08/2012 godzina: 18:30 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmyPorno – reż. Marek Koterski, 1989
data: 04/08/2012 godzina: 18:30 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmyPrzyczyny narkomanii – reż. Marek Koterski, 1982
data: 30/07/2012 godzina: 10:30 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmyPrzyszłość – reż. Marek Koterski, 1981
data: 04/08/2012 godzina: 18:30 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmyTEATR TV | Nas Troje – reż. Marek Koterski, 2000
data: 31/07/2012 godzina: 09:30 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: teatrTEATR TV | Społeczność – reż. Marek Koterski, 1989
data: 30/07/2012 godzina: 09:00 miejsce: Kino Allianz program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: teatrWszyscy jesteśmy Chrystusami – reż. Marek Koterski, 2006
data: 29/07/2012 godzina: 16:30 miejsce: Kino PGE program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program filmowy: i Bóg stworzył aktora. Marek Kondrat program artystyczny: filmyŻycie wewnętrzne – reż. Marek Koterski, 1986
data: 03/08/2012 godzina: 10:00 miejsce: Kino PGE program filmowy: retrospektywa Marka Koterskiego program artystyczny: filmy